Mermaids and Amazons in Polish Culture. White Marriage and The Lure as Contemporary References to Medieval Era Imaginaria


Abstract


The text uses Tadeusz Różewicz’s drama Białe małżeństwo (White Marriage) and two films – the film adaptation of this drama by Magdalena Łazarkiewicz, 1992 and Córki dancing (The Lure) by Agnieszka Smoczyńska, 2015 – as examples, along with several references to Polish contemporary literature written by women – to show the ways in which contemporary Polish culture is interested in the mythological creatures of mermaids/sirens. It posits the thesis that as a result of associations dating back to Polish medieval historiography relating to the legendary first Polish queen Wanda, on the one hand with Amazons and on the other with Mermaids (this association persisted in Sarmatian literature and took on various forms in Romanticism), today’s references to the mermaid bring to mind the Amazon warriors of legend. This association is particularly powerful, considering that the Polish capital Warsaw has taken the iconic image of an armed siren as its coat of arms. This mermaid/Amazon, as seen in the Warsaw coat of arms, used as part of the iconography referenced by the recent Black Protests (in the autumn of 2017 women in Poland organised mass protests against government moves to amend abortion legislation – as part of the protest mermaid sculptures around Warsaw had black sashes attached with the words “You are not alone”), evokes meanings rooted in Polish culture. On the one hand, these involve Amazons seen as courageous and autonomous original residents of Polish lands, and on the other the community of women injured by the patriarchy – women who committed suicide by drowning (sirens from Polish mythology).

DOI Code: 10.1285/i22390359v37p67

Keywords: mermaids; Amazons; Warsaw coat of arms; women’s rights; Polish literature and culture

References


Aeschylus 1926, Prometheus Bound, in Goold G.P. (ed.), Aeschylus, with an English translation by H. Weir Smyth, Harvard University Press, Cambridge, MA, 2 vols.

Blair R. 1985, White marriage: Różewicz’s Feminist Drama, in “Slavics and East European Arts” 3, pp. 13-21.

Borkowska G. 1996, Cudzoziemki. Studia o polskiej prozie kobiecej, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa.

Burkot S. 2004, Tadeusza Różewicza opisanie świata: szkice literackie, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.

Chutnik S. and Dołowy P. 2013, Wanda [Teatr Stary in Krakow, directed by Paweł Passini].

Czabanowska-Wróbel A. 2013, Sprzeczne żywioły. Młoda Polska i Okolice, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Drewnowski T. 2002, Walka o oddech, bio-poetyka. O pisarstwie Tadeusza Różewicza, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Fiedorczuk J. 2011, Biała Ofelia, Biuro Literackie, Wrocław.

Filipowicz H. 1991, A Laboratory of Impure Forms. The plays of Tadeusz Różewicz, Greenwood Press, New York – Westport, Connecticut – London.

Fudala T. i Mrozowski P. 2017, Syrena w herbie Warszawy (rozmowa), in Syrena herbem twym zwodnicza, katalog wystawy, Museum of Modern Art in Warsaw and Authors, Warsaw.

Gębala S. 1978, Teatr Różewicza, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.

Gimbutas M. 1974, The Gods and Goddesses of Old Europe, 7000-3500 B.C. Myths, Legends, Cult Images, Thames and Hudson, London.

Gimbutas M. 1991, The Civilization of the Goddess: The World of Old Europe, Harper San Francisco, San Francisco.

Graff A. 2001, Świat bez kobiet. Płeć w polskim życiu publicznym, W.A.B., Warszawa.

Graff A. 2008, Rykoszetem. Rzecz o płci, seksualności i narodzie, W.A.B., Warszawa.

Hayward Ph. R. 2017, Making a Splash: Mermaids (and Mermen) in 20th and early 21st Century Audiovisual Media, University of Indiana Press.

Herodotus 2013, Herodotus: The Histories. The Complete Translation, Backgrounds, Commentaries, ed. by Roberts J.T. and Blanco W., W. W. Norton & Company, New York.

Iwasiów I. 2010, Co jeszcze daje nam Komornicka?, in Helbig-Mischewski B., Strącona bogini. Rzecz o Marii Komornickiej, Universitas, Kraków, pp. 7-13.

Jagielski S. 2017, Dziewczyny, które gryzą. Córki Dancingu jako kino buntu, w “Kwartalnik Filmowy” 100, pp. 126-144.

Janion M. 1996, Kobiety i duch inności, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.

Kadłubek W. 1992, Kronika polska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.

Keler J. 1975, Na temat i nie na temat. Z Tadeuszem Różewiczem rozmawia... in “Odra. Miesięcznik społeczno-kulturalny” 6 (184), pp. 65-69.

Kosmas 1968, Kronika czeska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Kucharski A. 1989, White Marriage and the Transcendence of Gender, in Redmond J. (ed.), Themes in Drama, Cambridge University Press, New York, vol. 11, pp. 129-138.

Labuda G. (opr.) 2003, Słowiańszczyzna starożytna i wczesnośredniowieczna. Antologia tekstów źródłowych, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań.

Łazarkiewicz M. 1992, Białe małżeństwo, Syrena Entertainment Group, Telewizja Polska (TVP).

Łowmiański H. 1963-75, Początki Polski: z dziejów Słowian w I tysiącleciu n.e., Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 5 t.

Majchrowski Z. 1982, Białe małżeństwo i Eros tragiczny, in Janion M. i Majchrowski Z. (opr.), Odmieńcy, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk, pp. 428-492.

Mierow 1915, The Gothic History of Jordanes, Evolution Publishing, Merchantville NJ.

Miraż (grupa muzyczna) 2017, Syrenka, https://mirazgirls.bandcamp.com/track/syrenka (05.09.2019).

Mortkowicz-Olczakowa H. 1927, Podanie o Wandzie: dzieje wątku literackiego, Drukarnia Naukowa, Warszawa.

Moszyński K. 1968, Kultura ludowa Słowian. Część 2. Kultura duchowa, Książka i Wiedza, Warszawa.

Nadana-Sokołowska K. 2018, Ikona nonkonformizmu. Wokół Komornickiej, in Hopfinger M., Ziątek Z. i Żukowski T. (opr.), Literatura bez fikcji. Między sztuką a codziennością, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa, pp. 440-283.

Naruszewicz A. 1836, Historya narodu polskiego, , Breitkopf & Haertel, Lipsk, t. 3.

Niedźwiedź J. 2015, Sarmatyzm, czyli tradycja wynalezione, in “Teksty Drugie” 1, pp. 46-62.

Podraza-Kwiatkowska M. 1994, Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski, Universitas, Kraków.

Różewicz T. 1983, White Marriage and The Hunter Artist Departs, Marion Boyars, London.

Różewicz T. 1988, Białe małżeństwo, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Rudaś-Grodzka M. 2013, Sfinks słowiański i mumia polska, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa.

Rudaś-Grodzka M. 2016, Wanda, in Rudaś Grodzka M. (opr.), …czterdzieści i cztery. Figury literackie. Nowy kanon, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa, pp. 628-642.

Samsonowicz H. (opr.) 1984, Polska Jana Długosza, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Shima 2018 (October), a special issue of the journal on Mermaids and Mercultures 2, vol. 2.

Skolasińska A. 2000, Białe małżeństwo Tadeusza Różewicza: w poszukiwaniu polskiej inności, in “Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja” 6, pp. 27-44.

Skrendo A. 2012, Przodem Różewicz, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa.

Smoczyńska A. 2015, Córki dansingu, WFDiF – Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych.

Sukniewicz D. 2019, Czy kiedyś na Mazowszu żyły Amazonki?, http://szlakksiazat.pl/czy-kiedys-na-mazowszu-zyly-amazonki/ (05.09.2019).

Sulimirski T. 1970, The Sarmatians, Praeger Publishers, New York and Washington.

Świrszczyńska A. 1972, Syreny in Jestem baba, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Vidal-Naquet P. 1986, The Black Hunter. Forms of Thought and Forms of Society in the Greek World, The Johns Hopkins University Press, London.

Walczewska S. 1999, Damy, rycerze, feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce, eFKa, Kraków.

Wieczorkiewicz A. 2009, Monstruarium, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.

Wiśniewska L. 1999, Między biegunami i na pograniczu: (o Białym małżeństwie Tadeusza Różewicza i poezji Zbigniewa Herberta), Wyższa szkoła Pedagogiczna, Bydgoszcz.


Full Text: pdf

Refbacks

  • There are currently no refbacks.
کاغذ a4

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribuzione - Non commerciale - Non opere derivate 3.0 Italia License.